Fırıldaqçıların şəxsi məlumatlarınızı onlayn əldə etmələrinin qarşısını necə almaq olar?

Təsdiqlənməmiş bir keçid açmaqla və ya şəxsi məlumatlarımızı yeni saytda daxil etməklə, məlumatlarınızın cinayətkarların əlinə keçmək riski olacaq.Artıq yüzlərlə saxtakarlıq sxemi icad edilib və onlarla zərərli proqram təminatı hazırlanıb. Bütün haker hiylələrini izləmək mümkün deyil, lakin özünüzü təhlükələrdən qorumaq əlbəttə mümkündür.

1.    Mənim şifrələrin təhlükəsizdir

Əlbəttə hər bir şəxs öz təhlükəsizliyi üçün daha uyğun bildiyi şifrələrdən istifadə edir. Ancaq əksər hallarda bütün hesablarda fərqli parollar təyin edin. Ağıla gəlməsi çətin olan hərf və rəqəmlərin mürəkkəb birləşmələrini seçmək daha yaxşıdır. Eyni şey təhlükəsizlik suallarına da aiddir, cavabın gözlənilməz olduğundan əmin olun. Son zamanlara sosial şəbəkələrdə tətbiq edilmiş iki faktorlu autentifikasiyanı da göz ardı etməyin. Xüsusən də başqasının cihazı vasitəsilə hesablarınıza daxil olmusunuzsa. Unutmayın ki, siz parolları telefonunuzda saxlaya və ya sosial mediaya göndərə bilməzsiniz. Şəxsi, iş və əyləncə məqsədli istifadə edə biləcəyiniz bir neçə e-poçt ünvanına sahib olmağınız tövsiyyə olunandır.

2.    FİŞİNQ!

Son dövürlərdə ölkəmizdə ən çox vüsəd almış bir yoldur. Təəsüf ki, buy olla ən çox şəxsi məlumatlar əldə edilən ölkələr siyahızında “liderlə” siyahısındayıq. Bundan qaçmaq üçün SMS-lə, e-poçtlarla və ani mesajlaşma vasitələri ilə təqdim edilən şübhəli keçidləri açmayın. Yaxın tanışlarınız tərəfindən təqdim edilsə belə keçidləri mütləq gözdən keçirin. Ola bilərki artıq tanışınızın hesabı ələ keçirilib və göndərilən keçidlərdən onun belə xəbəri yoxdur. Keçidə daxil oldum ancaq məlumat daxil etmədim nə risk ola bilər ki? - deyə düşünürsünüz? Yanılırsınız çünki Sizə təqdim edilən keçidlərin tərkibində təhlükəli kod ola bilər. Xüsusi ilə .exe sonluqlu  fayllarla işləyərkən xüsusilə diqqətli olun. Eyni qaydalar naməlum proqramlara da aiddir, onlar heç bir halda avadanlıqlara quraşdırılmamalıdır. Veb və ya mobil proqramlar əldə etmək üçün yalnız rəsmi App Store, Google Play və Windows Marketdən istifadə edin.

3.    Wi-Fi -da öz növbəsində vacibdir

Hazırda ölkəmizdə bir çox ictimai iaşə obyektləri və bu kimi digər xidmət mərkəzlərində təhlükəsizlik tələbləri tam qorunmamaqla və hətta şifrəsiz Wi-Fi şəbəkələr təklif edilir. Şəxsi məlumatlarınızı qorumaq üçün şifrə tələb etməyən təsdiqlənməmiş Wi-Fi bağlantılarına etibar etməyin. Təcavüzkarlar onlardan şəxsi məlumatları oğurlamaq üçün istifadə edə bilərlər. Sizə aid olan Wi-Fi istifadə edilmədikdə söndürün. Bu yolla sağlamlığınızla bərabər şəxsi məlumatlarınızı qoruya və elektrik enerjisinə qənaət edə bilərsiniz. Google Chrome, Firefox və Opera istifadəçiləri üçün məsləhət: əgər siz tez-tez səyahət edirsinizsə və ictimai yerlərdə noutbukdan internetə daxil olursunuzsa, İnternetə təhlükəsiz daxil olmaq üçün xüsusi brauzer uzantısı quraşdırın.

4.    Pul problem deyil?

Günümüzdə artıq bir çox banklar tərəfindən mobil tətbiqlər təklif edilməkdədir. Daha yaxşı olar ki, bu tətbiqlər üzərindən kommunal və digər ödəmələri həyata keçirəsiniz. Digər hallarda isə onlayn ödənişlər üçün ayrıca kart almağınız məsləhətdir. Bankınızı tərəfindən təqdim edilən mobil tətbiqdə bütün əməliyyatlar haqqında bildirişləri aktiv edin və nəzarətdə saxlayın. Bu yolla siz kartınızın oğurlandığını və ya icazəsin vəsait çəkliməsin tez bir zamanda bilə və onu bloklaya bilərsiniz. Sosial şəbəkələrdə heç nə almamağa çalışın, xüsusən də əvvəlcədən ödəmə ilə. Mağazanın tarixini onlayn öyrənin, əlaqələri yoxlayın, ora gəlib şəxsən görüşə biləcəyinizi öyrənin. Alınma qaydalarına görə, satıcının saytında ödənişi kimin qəbul etdiyi barədə məlumat olmalıdır. Satıcı barədə rəyləri oxuyarkən onların fərqli olduğuna diqqət yetirin.

5.    Bu məlumatlar ictimai deyi – şəxsidir.

Məxfi məlumatları (bank kartının nömrəsi, PİN kodu, pasport məlumatları) messencerlər vasitəsilə göndərməyin. Skan edilmiş sənədləri olan məktubları göndərdikdən və ya aldıqdan dərhal sonra silmək daha yaxşıdır, onları e-poçtda saxlamağa ehtiyac yoxdur. Hər hərəkətinizi sosial mediada paylaşmayın. Paylaşımlarınız Sizin marşrut xəttinizi təyin etməkdə köməkçi ola bilər və bədniyyətili şəxslər daha sonra bundan istifadə edə bilər.